Pompa ve Hidrofor için faydalı bilgiler...
Basma yüksekliği:
Pompanın basıncı ile basılan veya pompanın yarattığı
vakum ile emilen suyun su sütunu olarak yüksekliği.
Statik emme yüksekliği:
Pompa çarkı ile pompanın emiş yaptığı sıvının yüzeyi
arasındaki düşey mesafe.
Dinamik emme yüksekliği:
Statik emme yüksekliğine ilave olarak boru ve
fittinglerden geçen sıvının yarattığı sürtünme kayıpları.
Pompanın suyu emmesi atmosfer basıncı sayesinde
mümkün olmaktadır. Deniz seviyesinde atmosfer basıncı
yaklaşık 1 kg/cm2 olduğundan teorik olarak hiçbir pompa
suyu 10 metreden daha fazla bir derinlikte ememez.
Pratikte ise emme derinliği yaklaşık 8 metre ile sınırlıdır.
Statik basma yüksekliği:
Pompanın çıkış ağızı ile çıkış hortumunun içine batmış
olduğu (veya alt tarafına bağlanmış olduğu deponun
içindeki) sıvı yüzeyi arasındaki düşey mesafe.
Dinamik basma yüksekliği: Statik basma yüksekliğine ilave olarak boru, fitting,
fıskiye,nozul vs'den geçen sıvının yarattığı sürtünme
direnci / kayıpları.
Toplam yükseklik:
Dinamik emme yüksekliği ile dinamik basma yüksekliğinin
toplamı.
Basınç Basınç, birim alana gelen kuvvettir ve metre su sütünu
(mSS) , kg/cm2 veya daN/cm2 (bar) olarak ölçülür.Pompa
performansı belirtilirken basınç da belirtilir. 10 metre
yüksekliğinde bir boru su ile doldurulup alt kısmındaki
basınç ölçüldüğünde 1 kg/cm2 veya yakl. 1 bar bulunur.
Pompanın kg/cm2 olarak verilmiş maksimum (sıfır
debideki) basıncı 10 ile çarpılarak metre su sütunu olarak
maksimum basma yüksekliği (suyu basabileceği
maksimum yükseklik) elde edilir.
Sürtünme kayıpları: Sıvının borular,hortumlar,fittingler vs içinden geçerken
yarattığı sürtünmeden dolayı gereken ilave basınçtır.Bu
sıvı boru içinde akarken oluşan sürtünme kayıpları boru
boyu uzadıkça ve boru çapı küçüldükçe artar. Bu nedenle
pompanın karşılaşacağı sürtünme kayıplarını minimuma
indirmek için boruların mümkün olduğunca kısa ve
tutulması ve büyük çapta olması istenir.
Çark (rotor): Çark veya rotor, pompanın miline bağlı olarak dönen ve
üzerinde kanatların bulunduğu bir disktir. Çarktaki
kanatlar sıvıyı santrifüj kuvvetle dışarı doğru iter ve
hareket enerjisini basınç değişikliğine dönüştürürler. Bu
basınç değişikliği sıvının pompadan dışarı akmasına
neden olur.
Salyangoz :Salyangoz, içersinde çarkın döndüğü pompa gövdesidir.
Çarkın kanatlarından dışarı doğru fırlatılan sıvı ,salyangoz
içinde toplanarak basıncının yükselmesi sağlanır
Klapeli (kendinden başlatmalı) Pompanın sıvıyı emip pompalayabilmesi için salyangozun
içinin suyla dolu olması gerekir.Salyangozun içi boşsa
pompa sıvıyı derinden emip pompalamayı başlatamaz.
Bu nedenle salyangoz girişine sıvının geri kaçmasını
önleyecek bir klape konur. Salyangoz içinde kalan sıvı ,
çark dönmeye başlayınca kısmi bir vakum (emme
kuvveti) yaratarak sıvının emilmesini ve pompanın
basmaya başlamasını sağlar. Tüm Honda pompalar
kendinden başlatmalı (klapeli) tiptendir.
Mekanik keçe:
Keçenin görevi , pompa içindeki sıvının -pompanın
konstrüksiyonuna göre- pompa mili veya çarkının
çevresinden dışarı (açığa veya pompanın direkt akuple
olduğu motorun içine) kaçmasını önlemektir. Mekanik
keçede sızdırmazlık, birbiri üzerine yay kuvveti ile
bastırılmış pürüzsüz ve düzgün yüzeyli elemanlar
(seramik/kömür) ile sağlanır. Pompalanan suyun içindeki
kum,toprak gibi aşındırıcılar bu sızdırmazlık elemanlarının
çabuk aşınmasına neden olurlar. Motor çalıştırılmadan
önce pompa salyangozunun suyla doldurulmaması
halinde de kuru çalışan keçe aşırı ısınır ve hasar görür.
Çamur pompalarında kullanılan mekanik keçeler
silkon karbür ihtiva ettiğinden aşınmaya dayanıklıdır.Kavitasyon Çarkın (rotorun) kanatları arasından hızla geçen sıvının basıncının aniden düşmesi durumunda bu noktalardaki
sıvı - oda sıcaklığında olmasına rağmen- kaynayıp
buharlaşır ve buhar kabarcıkları oluşur. Pompanın emme
tarafındaki vakum çok fazla olduğunda çarkın tüm
yüzeyinde meydana gelen buhar kabarcıkları, yüksek
basınç bölgesine doğru hareket ettikçe aniden yok olarak
büyük miktarda enerjinin ortaya çıkmasına ve çarka zarar
vermesine yol açarlar. Bu olaya kavitasyon adı verilir.
Emme derinliğinin azaltılması ve emme boru çapının
arttırılması kavitasyon ihtimalini azaltır. Bu nedenle
pompanın emiş ağızından daha küçük çapta bir emme
borusu asla kullanılmamalıdır.
Su çekici Pompadan çıkan suyun akışı aniden engellendiğinde
oluşan enerji bir dalga halinde pompaya geri döner.
Pompa suyu çok uzak bir mesafeye pompalarken
borunun ucu "kritik süre" den daha kısa bir sürede
kapatılırsa enerji geri dönerek pompa gövdesindeki
basıncın aniden çok artmasına yol açar. Bu olaya su
çekici denir. Basma borusunun çok uzun olduğu
durumlarda meydana gelmesi daha muhtemel olan su
çekici, pompa gövdesine hasar verebilir.
Pompanın basıncı ile basılan veya pompanın yarattığı
vakum ile emilen suyun su sütunu olarak yüksekliği.
Statik emme yüksekliği:
Pompa çarkı ile pompanın emiş yaptığı sıvının yüzeyi
arasındaki düşey mesafe.
Dinamik emme yüksekliği:
Statik emme yüksekliğine ilave olarak boru ve
fittinglerden geçen sıvının yarattığı sürtünme kayıpları.
Pompanın suyu emmesi atmosfer basıncı sayesinde
mümkün olmaktadır. Deniz seviyesinde atmosfer basıncı
yaklaşık 1 kg/cm2 olduğundan teorik olarak hiçbir pompa
suyu 10 metreden daha fazla bir derinlikte ememez.
Pratikte ise emme derinliği yaklaşık 8 metre ile sınırlıdır.
Statik basma yüksekliği:
Pompanın çıkış ağızı ile çıkış hortumunun içine batmış
olduğu (veya alt tarafına bağlanmış olduğu deponun
içindeki) sıvı yüzeyi arasındaki düşey mesafe.
Dinamik basma yüksekliği: Statik basma yüksekliğine ilave olarak boru, fitting,
fıskiye,nozul vs'den geçen sıvının yarattığı sürtünme
direnci / kayıpları.
Toplam yükseklik:
Dinamik emme yüksekliği ile dinamik basma yüksekliğinin
toplamı.
Basınç Basınç, birim alana gelen kuvvettir ve metre su sütünu
(mSS) , kg/cm2 veya daN/cm2 (bar) olarak ölçülür.Pompa
performansı belirtilirken basınç da belirtilir. 10 metre
yüksekliğinde bir boru su ile doldurulup alt kısmındaki
basınç ölçüldüğünde 1 kg/cm2 veya yakl. 1 bar bulunur.
Pompanın kg/cm2 olarak verilmiş maksimum (sıfır
debideki) basıncı 10 ile çarpılarak metre su sütunu olarak
maksimum basma yüksekliği (suyu basabileceği
maksimum yükseklik) elde edilir.
Sürtünme kayıpları: Sıvının borular,hortumlar,fittingler vs içinden geçerken
yarattığı sürtünmeden dolayı gereken ilave basınçtır.Bu
sıvı boru içinde akarken oluşan sürtünme kayıpları boru
boyu uzadıkça ve boru çapı küçüldükçe artar. Bu nedenle
pompanın karşılaşacağı sürtünme kayıplarını minimuma
indirmek için boruların mümkün olduğunca kısa ve
tutulması ve büyük çapta olması istenir.
Çark (rotor): Çark veya rotor, pompanın miline bağlı olarak dönen ve
üzerinde kanatların bulunduğu bir disktir. Çarktaki
kanatlar sıvıyı santrifüj kuvvetle dışarı doğru iter ve
hareket enerjisini basınç değişikliğine dönüştürürler. Bu
basınç değişikliği sıvının pompadan dışarı akmasına
neden olur.
Salyangoz :Salyangoz, içersinde çarkın döndüğü pompa gövdesidir.
Çarkın kanatlarından dışarı doğru fırlatılan sıvı ,salyangoz
içinde toplanarak basıncının yükselmesi sağlanır
Klapeli (kendinden başlatmalı) Pompanın sıvıyı emip pompalayabilmesi için salyangozun
içinin suyla dolu olması gerekir.Salyangozun içi boşsa
pompa sıvıyı derinden emip pompalamayı başlatamaz.
Bu nedenle salyangoz girişine sıvının geri kaçmasını
önleyecek bir klape konur. Salyangoz içinde kalan sıvı ,
çark dönmeye başlayınca kısmi bir vakum (emme
kuvveti) yaratarak sıvının emilmesini ve pompanın
basmaya başlamasını sağlar. Tüm Honda pompalar
kendinden başlatmalı (klapeli) tiptendir.
Mekanik keçe:
Keçenin görevi , pompa içindeki sıvının -pompanın
konstrüksiyonuna göre- pompa mili veya çarkının
çevresinden dışarı (açığa veya pompanın direkt akuple
olduğu motorun içine) kaçmasını önlemektir. Mekanik
keçede sızdırmazlık, birbiri üzerine yay kuvveti ile
bastırılmış pürüzsüz ve düzgün yüzeyli elemanlar
(seramik/kömür) ile sağlanır. Pompalanan suyun içindeki
kum,toprak gibi aşındırıcılar bu sızdırmazlık elemanlarının
çabuk aşınmasına neden olurlar. Motor çalıştırılmadan
önce pompa salyangozunun suyla doldurulmaması
halinde de kuru çalışan keçe aşırı ısınır ve hasar görür.
Çamur pompalarında kullanılan mekanik keçeler
silkon karbür ihtiva ettiğinden aşınmaya dayanıklıdır.Kavitasyon Çarkın (rotorun) kanatları arasından hızla geçen sıvının basıncının aniden düşmesi durumunda bu noktalardaki
sıvı - oda sıcaklığında olmasına rağmen- kaynayıp
buharlaşır ve buhar kabarcıkları oluşur. Pompanın emme
tarafındaki vakum çok fazla olduğunda çarkın tüm
yüzeyinde meydana gelen buhar kabarcıkları, yüksek
basınç bölgesine doğru hareket ettikçe aniden yok olarak
büyük miktarda enerjinin ortaya çıkmasına ve çarka zarar
vermesine yol açarlar. Bu olaya kavitasyon adı verilir.
Emme derinliğinin azaltılması ve emme boru çapının
arttırılması kavitasyon ihtimalini azaltır. Bu nedenle
pompanın emiş ağızından daha küçük çapta bir emme
borusu asla kullanılmamalıdır.
Su çekici Pompadan çıkan suyun akışı aniden engellendiğinde
oluşan enerji bir dalga halinde pompaya geri döner.
Pompa suyu çok uzak bir mesafeye pompalarken
borunun ucu "kritik süre" den daha kısa bir sürede
kapatılırsa enerji geri dönerek pompa gövdesindeki
basıncın aniden çok artmasına yol açar. Bu olaya su
çekici denir. Basma borusunun çok uzun olduğu
durumlarda meydana gelmesi daha muhtemel olan su
çekici, pompa gövdesine hasar verebilir.
Yorumlar
Yorum Gönder